Ebedi Takvim






Smyrna (antik)

3 Şubat 2008 Pazar

Günümüzde Batı Anadolu'da yapılan kazıların merkezini İzmir olmuşturur. Ephesos, Erythrai, Klaros, Klazomenai, Kolophon, Metropolis, Notion, Phokaia, Pergamon ve Smyrna İzmir'in bugünkü ilçelerinde yer alan antik kentlerdir.

Smyrna, tarihi bakımından Cumhuriyet Dönemine kadar üç büyük süreç geçirir. İlk dönem M. Ö. 3. Bin ile 300 tarihleri arasındadır. M. Ö. 300 - M.S. 1071 arası Hellenistik, Roma ve Bizans Uygarlıkları, 1071 ile 1923 tarihleri arası da Selçuklu ve Osmanlı dönemleridir.
İzmir'in ilk kuruluş yeri Bayraklı'daki höyüktür. Buradaki ilk bilimsel çalışmalar Ord. Prof. Dr. Ekrem Akurgal ve Prof. Dr. John M. Cook tarafından Türk-İngiliz üyelerden oluşan bir heyet ile 1948-1951 arasında yapılmıştır. Profesör Ekrem Akurgal Smyrna 1966-1993 tarihleri arasında kazılarınısürdürmüş, çalışmalar 1993'ten günümüze Prof. Dr. Meral Akurgal başkanlığında yürütülmektedir.
Bayraklı Höyüğü 30 sene öncelerine kadar eteklerinde yer alan geniş arazileri ile birlikte 120-130 dönümlük bir alanı kaplamakta idi. Eskiçağ'da küçük bir yarımadacık olan bu tepecik, bir berzah ile anakaraya, Yamanlar'a bağlıydı.
Höyük günümüzde, 70 dönümlük bölümü ile Bayraklı'daki modern yerleşim alanları içersinde adeta sıkıştırılmıştır.
Eski Smyrna'dan ele geçen en erken bulgular Troya II uygarlığı ile çağdaş seramik parçalarıdır. Bunlar kent tarihini M. Ö. 3. binlere kadar geri götürür (Ekrem Akurgal, ?Bayraklı, Erster Vorläufiger Bericht über die Ausgrabungen in Alt-Smyrna?, A.Ü. Dil e Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi. Band VIII Nr. 1. TTK, Ankara 1950).
Eski Smyrna M. Ö. 11. Yüzyılda bir Aiol Kenti olarak kurulmuştur. Profesör Ekrem Akurgal'ın Bayraklı Höyüğü üzerinde M. Ö. 11. - 4. Yüzyıl arasına tarihlediği kesintisiz on yerleşme katının verdiği sonuçlar (E. Akurgal, Ege Batı Uygarlığının Doğduğu Yer. İzmir Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayını,İzmir 2000. 2), Eski Smyrna'nın özellikle M. Ö. 7. Yüzyıldan başlamak üzere 3 yüzyıl boyunca ticari ve siyasi faaliyetin toplandığı bir merkez olduğunu ortaya koymuştur.
Demir Çağı boyunca höyük üzerinde Aioller ve İonlar yaşadılar. Burası M. Ö. 11.-9. yüzyıllar arasında tek odadan oluşan bahçe içinde evleri ile köy düzeninde bir yerleşmedir.
Eski Smyrna M. Ö. 9. Yüzyıl ortalarından itibaren bir kent devlet hüviyeti kazanır. Smyrna yüzölçümü küçük, bağımsız ve ekonomik yönden kendi kendine yeten bir kenttir. Eski İzmirliler kentlerini bu dönemden itibaren kerpiçten yapılmış bir sur ile korumuşlardır.
Smyrna M. Ö. 650-546 tarihleri arasında en parlak dönemini yaşar. Batı Anadolu'daki şimdiye değin yürütülen kazıların ortaya koyduğu sonuçlara göre, Doğu Hellen yapı sanatının bugün için en önemli ve en erken eserleri burada gün ışığına çıkmıştır. Smyrna M. Ö. 7. Yüzyıldan itibaren kenti çevreleyen taş suru, çok odalı, banyolu evleri, kutsal yapısı, kamu hizmeti veren çeşmesi, kuyuları, geometrik dokulu kent planı ve demokratik yönetim biçimi ile Batı Anadolu'da Arkaik Dönem'in ideal kent örneğidir.
Smyrna'da, bu dönemde Athena Tapınağı'nın mimarlık elemanları ile tapınakta yer alan anıtsal heykeller tüf taşından oluşturulmuştur. Mimarlık elemanları, özellikle sütun başlıkları Aiol mimarlığının ilk ve en güzel örnekleridir.
Arkaik Dönem'de Ege'deki Aiol ve İon yerleşmeleri içersinde, taş işçiliğinde yapılmış mükemmel güzellikte ve en eski sur örneği, Smyrna Kenti'ni çevreler (Meral Akurgal, ?The archaic Period Wall of Smyrna?, Synergia Festschrift für Friedrich Krinzinger. Phoibos, Wien 1005. 83-88).
Surun güneydoğu köşesinde yer alan çeşme, hem kente hem de kent dışına hizmet veren bir yapıdır. Çeşme, içindeki su haznesi ve kanalları ile bindirme tekniğinde yapılmış anıtsal binadır. Ege Adaları ve Yunanistan da dahil olmak üzere Batı Dünyası'ndaki bu tür mühendislik yapılarının günümüze kadar korunmuş, şimdilik en erken ve tek örneğidir (M. Akurgal, ?Ein früharchaisches Brunnenhaus in Alt-Smyrna?, Istanbuler Mitteilungen 46, 1996 .131 ff.) .
Mimarlık yönünden birinci sırada yer alan ve kültür alanında başarılı olan kent aynı zamanda uluslararası ticarete de katılıyordu. Smyrna kazılarında ele geçen Fenike, Kıbrıs, Ön Asya ve Akdeniz kökenli eserler bu ticaretten günümüze kalan belgelerdir (E. Akurgal, Eski İzmir I Yerleşme Katları ve Athena Tapınağı . TTK, Ankara 1983. 94 Lev.136).
Dünya tarihinin çok önemli edebiyat eserini Homeros (M. Ö. 8. Yüzyıl) büyük bir olasılıkla Smyrna'da yaratmıştır.
Hellen Dünyası'nda en eski geometrik dokulu kent planı ilk kez M.Ö. 7. yüzyılın 2. yarısında Smyrna'da uygulanmıştır. Smyrna'nın, Athena Tapınağı'nın önünden başlayıp limanda son bulan ana caddesi, M. Ö. 7. ve 4. Yüzyıllar arasında kullanılmıştır (E. Akurgal, Eski İzmir I Yerleşme Katları ve AthenaTtapınağı . TTK, Ankara 1983. 40).
M. Ö. 600 lerde Lidya Kralı Alyattes'in saldırısında tahrip gören kent, onarılarak eski parlak dönemine döner.
Kent M. Ö. 546 tarihlerindeki Pers saldırısı ile bir duraklama sürecine girer.
Smyrna M. Ö. 400 - 330 arasında yeniden canlanıp gelişmeye başlar. M. Ö. 5. Yüzyıl'da höyük üzerinde küçük ancak zengin bir yerleşme vardır. Günışığına çıkarılan M. Ö. 4. Yüzyıla ait yerleşme katında üç büyük yapı kompleksi yer alır (E. Akurgal, Ege Batı Uygarlığının Doğduğu Yer. İzmir Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayını,İzmir 2000. Resim 19). Evler ortada bir avlu etrafına dizilmiş odalardan oluşur. Bu süreçte höyük yoğun bir iskana sahne olur. Antik kaynakların bildirdiği üzere yeni kent körfezde, Bayraklı'dan 20 stadia uzaktaki Pagos'ta (Kadifekale) kurulur (Adnan Pekman , Strabon Coğrafya ?Geographika- XIV I. Edebiyat Fakültesi, İstanbul 1975. 5, 30-32

0 yorum:

Yorum Gönder

 
 
 

Görüntüleme Sayısı

Slayt (İZMİR RESİMLERİ)

İzmir haritası


taksi durakları

İZMİR TAKSİ DURAKLARI A B C Ç E
F G H I J
TELEFON NUMARALARIK L M N O
Aranan semtin ilk baş harfini işaretleÖ P R S Ş
BUL tıklatınT U Ü V Y
Z
İZMİR Alan kodu 232